هر کسی با هر میزانی و توانایی مالی می‌تواند در طرح نذر کتاب مشارکت نماید. تنها یک نیت خالص می‌خواهد.
در بین همه دیدنی‌های روزهای پایانی سال، چیزی که بیشتر از همه خودنمایی می‌کند دیدن شلوغی خیابان‌ها و مخصوصاً تردد مردم در مراکز خرید و انباشته شدن آدم‌ها در اتوبوس و مترو است. بین این همه شلوغی و رفت‌وآمد شاید کمتر کسی وقتی برای خواندن چند صفحه کتاب داشته باشد. به همه این‌ها اضافه کنیم جایگزینی بی‌سروصدا اما به سرعت برق و باد تبلت و گوشی‌های تلفن همراه که صدای کلیکشان جایگزین صدای ورق خوردن صفحات کتاب شده است.
بگذریم. در همین روزهای شلوغ آخر سال آن هم در ایستگاه مترو چهارراه حضرت ولیعصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) از همان ایستگاه‌های شلوغ و پرتردد، با یک کمی دقت متوجه تعدادی آدم شدیم که در راهرو منتهی به پله های مترو میزی گذاشته‌اند و کتاب‌هایی روی آن چیده‌اند و با مهربانی به مردم تعارف می‌کردند: «نذر کتاب رساله حقوق امام سجاد (علیه‌السلام)».
با دیدن آن یاد ابتکار خلاقانه انتشارات هزاره ققنوس افتادم که ماه محرم سال ۸۸ این طرح را کلید زد و «رضا حاجی‌آبادی» مدیرمسئول انتشارات هزاره ققنوس شد بانی طرح فرهنگی «نذر کتاب». آن هم تنها با حدود ۱۰ عنوان کتاب و حالا بحمدالله دوره نهم این طرح در سال ۹۳ اجرا شده است.
و بعد پای گفتگو با خانمی نشستیم که علیرغم سرو صدای زیاد راهروی مترو با آرامش و سعه صدر سؤالات مراجعان را با حوصله پاسخ می‌داد.
صحبت خود را با «مریم متین یگانه» رئیس کتابخانه امام خمینی (ره)* و البته مدیر اجرایی طرح با این سؤال آغاز کردیم که چرا نذر کتاب:
نذر دارای پیشینه طولانی است و همه انسان‌ها از قدیم‌الایام برای جلب رضایت خدا و رسیدن به آرزوهایشان از نذر استفاده می کردند.
ما و دوستانمان در فرهنگسرای امید ضمن آشنایی قبلی با طرح فرهنگی نذر کتاب، در این فکر بودیم با توجه به جنبه آگاهی بخشی کتاب و ضرورت ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی در جامعه به عنوان غذای اصلی روح بشر، به شکلی متفاوت و البته با رویکرد معنوی به این امر نگاه کنیم. ازاین‌رو بر آن شدیم به بهانه ایام سوگواری حضرت زهرا (سلام‌الله علیها) این طرح را اجرایی کنیم.
کتاب رساله حقوق امام سجاد (علیه‌السلام) و نذر آن در ایستگاه مترو؟!
هدف اصلی ما ترویج فرهنگ مهربانی با یکدیگر در بین مردم و به‌خصوص در شهری مثل تهران است و البته مهم‌ترین و گویاترین منبع معرفی آداب زندگی و سازوکار اشاعه فرهنگ مهربانی با یکدیگر؛ کتاب شریف رساله حقوق امام سجاد (علیه‌السلام) است که تمامی حقوقی که انسان‌ها بر ذمه خود دارند را دقیق و موشکافانه بیان می‌کند. این بهترین وسیله بود تا در ایامی که فضای معنوی با نام دختر گرامی رسول خدا (صلوات‌الله‌علیه و آله و سلم) بر شهر حاکم است این کتاب را به مردم هدیه دهیم.
اجرای طرح در اماکنی مثل مترو چقدر می‌تواند در حصول نتیجه ایده ال مفید فایده باشد؟
مبنای کار ما به‌طورکلی اجرای این طرح و پخش کتاب‌ها و نهادینه کردن فرهنگ نذر کتاب در اماکن عمومی و پرتردد شهر است که در دسترس اکثر شهروندان با سنین مختلف و افکار و عقاید و نگرش‌های متنوع هستند. گمان می‌کنم مترو یکی از بهترین پیشنهادها برای اجرای این طرح است. با توجه به اینکه سابق بر این کتاب‌هایی مثل «بخشنده غریب» با موضوع امام جواد (علیه‌السلام) و همچنین کتابی با موضوع سیره امام رضا (علیه‌السلام) را در مناسبت‌های مختلف به مخاطبان هدیه کرده‌ایم.
چه کسانی می‌توانند در نذر و پخش کتاب‌های شما مشارکت کنند؟
مثل خیلی دیگر از طرح‌های فرهنگی و برنامه‌های مردمی، مسلماً مشارکت خود مردم می‌تواند باعث نشر گسترده این طرح شود. البته ورود به این عرصه برای همگان آزاد است و هیچ محدودیتی ندارد. هر کسی با هر میزانی و توانایی مالی می‌تواند در طرح نذر کتاب مشارکت نماید. تنها یک نیت خالص می‌خواهد.
البته نهادها و ارگان‌های دولتی و غیردولتی در صورت تمایل به حمایت و مشارکت در این طرح می‌توانند آمادگی خود را اعلام نمایند تا کتاب‌ها با نام و لوگوی نهاد مربوطه چاپ و منتشر شود.
زمان‌بندی اجرای طرح نذر کتاب و نیز انتخاب عنوان کتاب‌ها بر چه اساس صورت می‌گیرد؟
تلاش ما این است که هر فصل حداقل یک‌بار طرح را در نقاط مختلف شهر انجام دهیم و بالطبع مناسبت‌های مذهبی واقع شده در ایام ملاک انتخاب کتاب قرار می‌گیرد. به عنوان مثال با توجه به اینکه این ایام و روزهای پیش رو به‌خصوص روزهای آغاز سال نو ، مصادف است با ایام سوگواری شهادت حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله علیها) سعی ما بر معرفی و نذر کتاب‌هایی پیرامون ترویج سبک زندگی ائمه بزرگوار اسلام و اهل‌بیت عصمت و طهارت است.
و شیوه نذر کتاب؟
در بحث شکل نذر کتاب، توجیه مردم بسیار اهمیت دارد. خیلی از افراد گمان می‌کنند نذر کتاب یعنی اینکه کتاب‌های غیرقابل استفاده خود را به این طرح اختصاص دهند. اما واقعیت قضیه چیز دیگری است. اصل قضیه بر این است که افراد با توجه به خواست و حاجتی که دارند کتابی را در نظر گرفته و بعدازاینکه به خواست خود رسیدند به هر میزان که نذر کرده‌اند کتاب را بین دوستان و دیگران پخش می‌کنند. هدف اصلی ما جا انداختن فرهنگ نذر و نذری است. به جای نذر غذا و نمک و ... که البته در جای خود مهم و مقدس است؛ کتاب را که دارای ارزش معنوی نیز هست نذر کرده و به‌این‌ترتیب علاوه بر ادای نذر، سنت خوب کتاب‌خوانی را هم در جامعه رواج می‌دهیم.
استقبال مردم از این طرح را چگونه ارزیابی می‌کنید:
خوشبختانه این طرح با استقبال خوبی مواجه شد و عموم مردم اعم از جوانان، دانشجویان، روحانیون و حتی مادران خانه‌دار هم از این طرح استقبال کردند. و مهم‌تر اینکه برای شنیدن صحبت‌ها و توضیحات همکاران ما با اشتیاق زمان گذاشتند.
برنامه شما برای گسترش طرح در تهران و علاوه بر آن در شهرستان‌ها چیست؟
ما در نظر داریم علاوه بر ایستگاه‌های مترو و اتوبوس در دیگر اماکن پرتردد مثل فروشگاه‌ها و میادین میوه و تره‌بار طرح را اجرایی کنیم و انشاء الله بتوانیم با مشارکت خود مردم این طرح را به دیگر شهرها نیز اشاعه دهیم.
